Home / Tattoo betekenissen / Ta Moko & Kirituhi: Traditionele tattoocultuur in Nieuw-Zeeland

Ta Moko & Kirituhi: Traditionele tattoocultuur in Nieuw-Zeeland

De Nieuw-Zeelandse tattoo cultuur vindt zijn oorsprong terug in de jaren 1200. In die tijd kwam de huidige inheemse bevolking van Nieuw-Zeeland, de Maori, over uit Oost-Polynesië om zich te vestigen in Aotearoa; de naam die de Maori gaven aan het huidige Nieuw-Zeeland. Ook brachten zij de Oost-Polynesische tattoo stijl met zich mee, die ze zich eigen maakte en ontwikkelde in wat nu Ta Moko wordt genoemd. Ta Moko is tot op de dag van vandaag een belangrijk onderdeel van de traditionele Nieuw-Zeelandse tattoocultuur.

Historische oorsprong van Ta Moko

De traditionele vorm van tatoeëren van de Maori, Ta Moko, werd in 1769 voor het eerst meegebracht door de oorspronkelijke Oost-Polynesische bevolking die zich in Nieuw-Zeeland wilde vestigen. De Britse ontdekkingsreiziger James Cook, die meerdere ontdekkingsreizen maakten naar Nieuw-Zeeland, is naar zeggen verantwoordelijk voor het ontstaan van het woord tatoeage dat is afgeleid van het Tahitiaanse woord tautau. Tijdens een van zijn eerste reizen naar Nieuw-Zeeland, kwam hij in aanraking met de tattoo stijl van de Maori, die hem mateloos fascineerde. Vele Europese ontdekkingsreizigers die na Cook voor het eerst in Nieuw-Zeeland aankwamen, waren zeer onder de indruk van de tatoeagekunst en -cultuur van de Maori. Vaak namen de Maori de getatoeëerde hoofden van hun vijanden mee en bewaarden ze deze als een symbool van macht.

Culturele betekenis van Ta Moko

Ta Moko heeft een zeer spirituele en heilige betekenis voor de Maori. Zo mochten diegenen die getatoeëerd werden en zij die betrokken waren bij het gehele proces, niet met hun handen eten of met elkaar praten. Alleen getatoeëerden mochten onderling met elkaar praten. Daarnaast mochten ze geen tekenen van pijn vertonen, omdat dat in de ogen van de Maori een teken van zwakte is. Het is de trots van de Maori om weerstand te bieden tegen de pijn.

Deze tatoeages waren alleen bedoeld voor mensen met een hoge rang of status en die zich zo’n tatoeage konden veroorloven. Het is daarbij ook een grote eer om een moko te mogen ontvangen; de enige mensen zonder moko waren dan ook slaven en arbeiders. Doordat de moko per drager zo uniek was, werd deze in de 19e eeuw zelfs gebruikt om officiële documenten te ondertekenen. Zo gebruikten ze de tekening van de moko om een handtekening te zetten.

Bij Ta Moko lag de nadruk vooral op het tatoeëren van het gezicht. Mannen kregen gehele gezichtstatoeages; bij vrouwen werden alleen de kin, lippen en neusgaten getatoeëerd. De gezichtstatoeage was voor de Maori niet alleen een teken van rang of status, maar ook een manier om zich te identificeren. Elke moko of gezichtstatoeage is uniek voor de drager ervan, en weerspiegelt de afkomst (whakapapa), prestige, sociale status, machtspositie en zelfs de huwelijkse status. 

Tatoomethode Ta Moko

Bij het tatoeëren van Ta Moko worden er traditioneel gezien geen naalden gebruikt, maar messen en beitels gemaakt van haaientanden, geslepen bot of scherpgemaakte stenen. De beitel wordt ook wel uhi genoemd, en werd vervaardigd uit albatrosbot. De messen hadden een glad of gekarteld snijvlak en werden afzonderlijk door elkaar gebruikt. Dit was afhankelijk van het patroon of ontwerp van de tatoeage.

Behoud van Ta Moko en het ontstaan van Kirituhi

Omdat de moko zo’n diepe spirituele en culturele betekenis heeft voor de Maori, kan een Ta Moko alleen worden gedaan door een Maori en voor een Maori. Geen enkele Ta Moko-artiest, ook wel Tohunga Ta Moko genoemd, zal een Ta Moko zetten bij een niet-Maori, omdat de Ta Moko alleen bedoeld is voor diegenen met een Maori-achtergrond. Wel worden er tatoeages gezet in de Maoristijl, en deze worden Kirituhi genoemd. Deze tatoeages kunnen zonder problemen worden gezet door artiesten zonder Maori-afkomst en zo kunnen veel Maori-kunstenaars toch hun kunst in de wereld brengen op een respectvolle manier.

Voor een traditionele tatoeage in Maori-stijl naar Nieuw-ZeelandGa je een reis maken naar Nieuw-Zeeland en ben je aan het overwegen om daar een permanent aandenken aan je reis te laten zetten? Lees je dan vooraf goed in over wat de mogelijkheden zijn omtrent deze vorm van tatoeëren en kies daarbij ook de tatoeageartiest uit die het beste jouw ideeën op papier kan zetten. Daarnaast zul je voor vertrek een visum Nieuw-Zeeland moeten aanvragen. Dit visum is vanaf de datum van toekenning twee jaar geldig en hiermee kun je een onbeperkt aantal reizen maken naar Nieuw-Zeeland. Let wel op dat elk verblijf maximaal 3 maanden mag duren. In deze 3 maanden houd je echter genoeg tijd over om je herinneringen aan Nieuw-Zeeland op je lijf te laten vereeuwigen.